Στα χαμηλότερα υψόμετρα, στις πλαγιές των βουνών και στις κοιλάδες της Βόρειας Πίνδου, βρίσκεται απλωμένο ένα εκτεταμένο δίκτυο ορεινών οικισμών που περιλαμβάνει περισσότερα από εκατό χωριά και δύο κωμοπόλεις. Οι έξι κύριες ενότητες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι οικισμοί της Β. Πίνδου είναι μοιρασμένοι σε τέσσερις Νομούς: στο Νομό Ιωαννίνων βρίσκεται το Ζαγόρι, η Κόνιτσα και τα χωριά της καθώς επίσης το Μέτσοβο με τα γύρω χωριά, στους Νομούς Γρεβενών και Κοζάνης βρίσκονται τα χωριά του Βοίου, στο Νομό Γρεβενών τα Κουπατσαραίικα χωριά και τέλος στο Νομό Καστοριάς τα χωριά των βορειοανατολικών πλαγιών του Γράμμου. Μια επιπλέον ενότητα συγκροτούν τα Βλαχοχώρια της Βόρειας Πίνδου, χτισμένα ως επί το πλείστον σε μεγάλα υψόμετρα σε όλα τα μεγάλα βουνά της Βόρειας Πίνδου. Τέλος οι Σαρακατσάνοι, ως νομάδες κτηνοτρόφοι που είναι, εγκαθίστανται με τα κοπάδια τους κάθε καλοκαίρι σε αρκετά από τα λιβάδια και τα υπαλπικά οροπέδια της Βόρειας Πίνδου.
Οι κάτοικοι όλων των παραπάνω οικιστικών ενοτήτων της Βόρειας Πίνδου ανέπτυξαν μέσω των αιώνων τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους βασισμένοι στον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους και στην αλληλεπίδραση με τους γείτονές τους.
Η ποικιλία των κλιματικών συνθηκών, του γεωμορφολογικού ανάγλυφου και της εδαφικής σύστασης της περιοχής σε συνδυασμό με την μακραίωνη επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων συνέβαλαν στη δημιουργία μιας εξαιρετικά πλούσιας βιοποικιλότητας.
Η βλάστηση της Βόρειας Πίνδου είναι πλουσιότατη. Στα χαμηλότερα υψόμετρα συναντώνται μεσογειακά είδη θάμνων και δέντρων όπως η αριά, η κουμαριά και το πουρνάρι. Ψηλότερα, δάση με βελανιδιές. Πιο πάνω, δάση με οξιές και κωνοφόρα (μαυρόπευκα και έλατα). Κοντά στις κορυφές, δάση με ρόμπολα και εκτεταμένα υπαλπικά λιβάδια.
